مصاحبه با برادر نوربالا مسئول واحد بهداري كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
بسم الله الرّحمن الرّحيم
مقدمتا لازم است كه عرض كنم همزمان با شكل‌گيري تشكيلات سپاه قسمتي هم به اسم بهداري تشكيل شد و پا به پاي ماموريت‌هاي سپاه به انجام وظايف خودش مشغول بود منتها به آن ديد و توجهي كه اوايل سپاه بود كه ماموريت‌هاي خاص و محدودي براي سپاه در نظر گرفته شده بود و مسئولين سپاه معتقد بودند كه تمام پرسنل سپاه جزء اقشار مستضعف و متوسط جامعه هستند الزاما در مسائل درماني هم اين ديدگاه بود كه بايد در حد يك رابط و پل ارتباطي باشيم تا امكانات عمومي جامعه را بتوانيم جهت پرسنل سپاه مورد استفاده قرار بدهيم. صحبت اين بود كه ما جزء اقشار مستضعف جامعه هستيم و همان طور كه اقشار مستضعف جامعه امكانات خاص خودشان را استفاده مي‌كنند ما هم به همان نحو بهره‌مند بشويم.
ولي بعد با پيدايش مسائل ضد انقلاب و درگيري‌هاي داخلي كه در كردستان و گنبد پيش آمد و بالاخره بروز جنگ تحميلي اهميت بهداري و نقشي را كه در ارتباط با جبهه‌ها و رزم مي‌توانست داشته باشد بر مسئولين بيشتر آشكار شد؛ و در ارتباط با جايگاه تشكيلاتي كه تجديدنظر شد تا اينكه آخرين تصميمي را كه شوراي عالي سپاه گرفته اين بود كه بهداري ، در حد واحدي همچون ساير واحدهاي سپاه زير نظر مستقيم رئيس ستاد مطرح شده بود ؛و يك مديريت كلي پشتيباني را كه بتواند ارتباط داشته باشد با امكانات دولتي در وزارت سپاه برايش در نظر گرفته بودند. هدف از اين سمينار ما اين بود كه تمام مسئولين بهداري مناطق، نواحي، پايگاه‌ها و قرارگاه‌ها و يگان‌هاي رزمي به طور همزمان با شكل جديد تشكيلاتي سپاه و روش كاريش و حركتي كه در آينده خواهد داشت آشنا بشوند تا بتوانند مواضع خودشان را با اين طرح هماهنگ كنند.
س: به نظر شما راندمان و نتايج به دست آمده از سمينار چه بوده است؟
ج: الحمدلله شايد آن اندازه‌اي كه خود ما هم انتظارش را داشتيم اين بيش از آن حد انتظار ما بود چرا كه تمام مسئولين كه به نحوي در ارتباط با مسائل بهداشت و درمان سپاه و بهداري‌هاي سپاه انجام وظيفه مي‌كردند براي اولين بار ما اين‌ها را جمع كرده بوديم و همه آنها با خطوط كلي بهداري آشنا شدند و مشكلات خاصي را كه هر كدام‌شان با زواياي ديد خودشان داشتند مطرح كردند ما در ارتباط با مسائل و برنامه‌ريزي آينده خودمان اطلاعات جامعي را توانستيم كسب بكنيم و آن پيشرفت‌هايي را كه در ارتباط با مسائل بهداري چه ارتباط آن با مسائل مملكتي و چه جايگاه خاص آن در ارتباط با سپاه از اول انقلاب تا به حال به دست آورده بوديم در اختيار برادران قرار داديم.
س: نقش بهداري رزمي در جبهه‌ها، فعاليت‌هاي انجام شده از قبيل احداث بيمارستان‌هاي صحرائي كه حتي مجهز به اتاق عمل مي‌باشند را بيان بفرماييد.
ج: همين اندازه خدمت شما عرض كنم كه نقش بهداري رزمي آن اندازه بود كه قبل از اينكه بهداري در مناطق و ستاد مركزي در حد يك واحد مطرح بشود در جريانات رزم به عنوان يك واحد مطرح شده بود و فرمانده‌هاي يگان‌هاي رزمي و فرمانده‌هاي قرارگاه‌ها و به طور كلي مسئول واحد طرح و عمليات همه اعتقاد بر اين داشتند كه يكي از واحدهاي بسيار مهم پشتيبان كننده رزم، بهداري رزمي خواهد بود. در مجموع آن كاري را كه بهداري رزمي در حال حاضر عهده‌دار آن است عبارت است از تربيت و سازماندهي نيروهاي امدادگر و عملياتي از گروهان و دسته رزمي گرفته كه بهداري دسته يا گروهان وظيفه‌اش اين است كه سازماندهي كند امدادگرهاي عملياتي را در يگان‌هاي رزمي كه به محض اينكه رزمنده‌اي مجروح شد آنها با كمك‌هاي اوليه بتوانند به مجروح كمك‌هاي اوليه بدهند. گام بعدي براي هر گردان يك پست امداد در نظر گرفته شده است كه پست امداد به صورت يك سنگر در خطوط مقدم تاسيس مي‌شود كه در آنجا يك تعداد پزشكيار مجرب و امدادگرهاي ماهر هستند و مجروحينی كه از خطوط مقدم به آنجا منتقل مي‌شوند را مورد معالجه اوليه قرار مي‌دهند از قبيل جلوگيري از خونريزي، پانسمان و ساير كارهاي اوليه ای را كه مجروح بتواند به پست بعدي انتقال پيدا كند. مرحله بعدي براي هر تيپ مستقل و لشگر مستقل يك اورژانس مستقل در نظر گرفته شده است كه در هر اورژانس تعداد 6 الي 7 نفر پذيرش به اضافه تعداد نسبتا زيادي پزشكيار و معمولا حداقل يك نفر جراح كه آنها كارهاي اورژانسي اوليه جراحي را انجام مي‌دهند. و از نظر پزشكي مريض در آن اورژانس‌ها به حالت ثابت در مي‌آيد تا اينكه بتواند به پشت جبهه منتقل بشود. اين اورژانس‌ها معمولا در پنج كيلومتري خط اول تاسيس مي‌شود بر حسب موقعيت‌هاي مكاني و جغرافيايي آن مكان‌ها. مرحله بعدي تاسيس بيمارستان‌هاي صحرايي است كه بيمارستان‌هاي صحرايي از نظر رده سازماندهي به عهده قرارگاه‌هاي مربوطه و لشکرهاي تحت امر آن قرارگاه محول شده است. اين بيمارستان‌هاي صحرايي مجهز به اتاق عمل راديولوژي و ساير امكانات لازمي كه يك بيمارستان احتياج دارد مي‌باشد.و جراح ارتوپد و جراح… و متخصص بيهوشي و ساير رشته‌هاي تخصصي در آنجا مشغول انجام وظيفه هستند و مجروحين كه احتياج به اعمال جراحي اورژانس دارند در آن بيمارستان صحرايي مورد عمل جراحي قرار مي‌گيرند. به عنوان نمونه مي‌توانم بگويم در يكي از بيمارستان‌هاي صحرايي عمليات والفجر 4 پانصد عمل جراحي انجام شده بود.
مرحله بعدي تاسيس يك نقاهتگاه است كه در هر محور عملياتي يك نقاهتگاهي براي مجروحين در نظر مي‌گيرند. براي مجروحيني كه تا 48 الي 72 ساعت بعد خوب مي‌شوند و مي‌توانند مجددا به جبهه اعزام بشوند اين نقاهتگاه‌ها را در اين محورها تاسيس مي‌كنند. و بالاخره ستاد تخليه و ستاد انتقال مجروحين كه با هماهنگي و هم‌فكري نيروي هوايي و ساير ارگان‌ها ديگر،برای مجروحيني كه آماده شده‌اند، وظیفه پذيرش گرفتن و انتقال آنها به ساير شهرها جهت بستري شدن در مراكز درماني را برعهده داشت. اين مجموعه كارهايي است كه بهداري رزمي در جبهه‌ها انجام مي‌دهد. در پشت جبهه‌ها در ارتباط با مسائل درماني كه لازم است براي خود سپاه انجام بشود برادران در اين زمينه مشغول فعاليت هستند. براي هر پايگاه در سپاه تاسيس يك درمانگاه عمومي، براي هر ناحيه تاسيس يك پلي‌كلينيك يا يك مجتمع درمانگاهي و بالاخره براي هر منطقه تاسيس يك بيمارستان مجهز و امدادپزشكي و يك آسايشگاه جانبازان با هماهنگي بنياد شهيد در نظر گرفته شده است كه اين مراكز درماني پشت جبهه در دو جهت كار مي‌كنند يكي به عنوان نيروي ذخيره جبهه‌ها، دوم براي ارائه خدمات درماني اسلامي به عنوان نمونه و الگو كه بيشتر نيروي خودشان را برادران ، روي اين دو نقطه در پشت جبهه متمركز كرده‌اند.
س: لطفا مقداري پيرامون مسائل بهداشت و بهداري سپاه توضيح دهيد؟
ج: به طور كلي بهداري مجموعه‌اي است از تشكيلات بهداشت كه يك قسمت از تشكيلات بهداري به اسم بهداشت و پيشگيري است و يك قسمت به اسم دارو و تجهيزات پزشكي است و قسمتي به اسم امور درمان و بالاخره معاونت رزمي و قسمت‌هاي مالي اداري… مساله بهداشت تمام حساسيت خودش را روي اين نقطه متمركز مي‌كند كه با بيماري‌هاي واگير و پيشگيري و جلوگيري از بيماري‌هاي احتمالي كه در جبهه و يا پشت جبهه ممكن است به وجود بيايد مبارزه کند و در يك كلام تامين بهداشت سپاه اعم از پرسنل مراكز تحت امر سپاه جزء حوزه مسئوليت بهداشت است و ما معتقديم كه اگر چنانچه به بهداشت بها بيشتري داده بشود و كار بيشتري بشود يك مقدار زيادي از حجم كار درماني كم خواهد شد. و اگر نبود اين فعاليت‌هاي برادران بهداشت ما شايد در جبهه‌ها بيماري‌هاي شايع و همه‌گيري داشتيم كه الحمدلله با فعاليت‌هاي برادران در اين امر به مقدار زياد موثر بوده‌اند. و قسمت دوم امور دارو و تجهيزات پزشكي است كه چون در اين قسمت آمبولانس جزو تداركات تخصصي پزشكي است و در رابطه با بهداري كاربرد دارد؛در اين زمينه با هماهنگي معاونت لجستيكي وزارت سپاه و با هماهنگي تداركات در رابطه با توزيع آن برادران امور دارو و تجهيزات انجام وظيفه مي‌كنند؛ كه طبق مصوبه شوراي عالي سپاه برنامه‌ريزي و هماهنگي تهيه شرح وظايف اين قسمت‌ها تهيه دارو و لوازم پزشكي قرار گرفته است.
قسمت ديگر امور درمان است كه امور درمان همان طور كه عرض كردم از تاسيس مراكز درماني در پايگاه‌هاي نواحي، مناطق تا تاسيس مراكز درماني در جبهه‌ها و خطوط مقدم گسترده است و نظارت و تعيين شرح وظايف و تدوين ضوابط در مورد اداره و نگهداري و مديريت اين مراكز درماني به عهده حوزه معاونت درمان گذاشته شده است معاونت رزمي را كه ما در بهداري كل و بهداري‌هاي سپاه به طور كلي برقرار كرديم معاونتي است كه تمام حساسيت خودش را بايد متمركز كند روي مساله جنگ و يا روي ماموريت عاجل سپاه و از قسمت‌هاي ديگر يعني بهداشت و دارويي و تجهيزات پزشكي امكانات را بگيرد و بسيج كند جهت استفاده جبهه‌ها و در جنگ و اين چهارچوب كلي است از بهداري سپاه و ستاد مركزي كه در مناطق بايد پياده بشود.
—————
منبع: مجله پيام انقلاب، 3/10/62
